De zorgvolmacht bestaat al langer, maar zijn populariteit blijft nog steeds toenemen. Dat een zorgvuldig opgemaakte zorgvolmacht bovendien een krachtig instrument voor vermogensplanning kan zijn, is tijdens de huidige pandemie nogmaals gebleken. Nieuw is dat sinds 1 januari 2021 in de zorgvolmacht een expliciete rechtskeuze kan worden gemaakt. Wat betekent dit voor uw zorgvolmacht?
De voordelen van een zorgvolmacht
In ons artikel van 2 december 2018 werden reeds de voordelen van een zorgvolmacht aangekaart. Even recapituleren wat een zorgvolmacht is: het is een volmacht die wordt gegeven door een bekwaam persoon (de ‘lastgever’) aan een ander persoon (de ‘lasthebber’), om bepaalde handelingen te kunnen stellen met betrekking tot diens vermogen, indien de lastgever later handelingsonbekwaam zou worden (bijvoorbeeld door dementie).
Als lastgever bepaalt u zelf de spelregels door voorafgaand in de zorgvolmacht vast te leggen wat er met uw vermogen dient te gebeuren wanneer u er zelf niet meer over kan beschikken of beslissen. De zorgvolmacht biedt bovendien een buitengerechtelijke bescherming. Er komt dus in principe geen vrederechter of een bewindvoerder aan te pas. Als lastgever duidt u namelijk zelf een lasthebber naar keuze aan, dit kan bijvoorbeeld uw partner of uw kind zijn.
Een grensoverschrijdende zorgvolmacht?
Wenst u na uw pensioen te verhuizen naar het buitenland? Heeft u vermogen (bijvoorbeeld een onroerend goed, een bankrekening, …) in het buitenland? Dan was het tot voor kort niet zeker of uw Belgische zorgvolmacht stand zou houden.
Sinds 1 januari 2021 is hier verandering in gekomen. Op dat moment is het Verdrag van ’s Gravenhage van 13 januari 2000 in België in werking getreden. Dit verdrag maakt het mogelijk om in een zorgvolmacht een uitdrukkelijke en schriftelijke rechtskeuze te maken, bijvoorbeeld voor de toepassing van het Belgisch recht.
Een aantal aandachtspunten
Het verdrag zal niet in alle Europese landen worden toegepast, zo heeft o.a. Spanje het verdrag niet ondertekend. Vandaag de dag passen reeds 13 van de 19 ondertekenende landen deze regelgeving toe, waaronder Oostenrijk, Cyprus, Frankrijk, Monaco, Portugal en Zwitserland. De overige 6 landen moeten het verdrag nog bekrachtigen en/of omzetten in hun intern recht.
Zoals reeds gezegd, biedt het verdrag de mogelijkheid om in de zorgvolmacht een rechtskeuze op te nemen. Opgelet, deze rechtskeuze is niet geheel vrij, maar vereist een band tussen de lastgever en het recht waarvoor wordt gekozen. Dat maakt dat de rechtskeuze beperkt is tot (1) het recht van de nationaliteit van de lastgever, (2) het recht van de gewone verblijfplaats van de lastgever of (3) het recht van de plaats waar (een deel van) het vermogen gelegen is.
Laten we dit illustreren met een voorbeeld. Een man met de Belgische nationaliteit heeft sinds enkele jaren zijn gewone verblijfplaats in Portugal. Bovendien bezit hij een onroerend goed in Frankrijk. In de zorgvolmacht kan gekozen worden voor de toepassing van het Belgisch recht, hoewel zijn gewone verblijfplaats in Portugal is. Daarnaast kan specifiek voor het Franse onroerend goed een rechtskeuze worden gemaakt voor het Franse recht.
