De stijgende inflatie van de afgelopen jaren heeft een onverwachte impact op heel wat Belgische ondernemingen die ‘klein” zijn volgens de definities van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV). Door de hogere inflatie zien ze hun omzet en balanstotaal fors toenemen. Een positieve evolutie op het eerste zicht, ware het niet dat ze hierdoor soms de status van ‘kleine vennootschap’ verliezen. Een vennootschap is ‘klein’ indien ze niet meer dan één van de volgende criteria overschrijdt: 50 werknemers, een omzet van €9.000.000 en een balanstotaal van €4.500.000. Deze drempels waren sinds 2015 niet meer opgetrokken. Wanneer een vennootschap ‘groot’ werd, waren er vervelende gevolgen: het missen van fiscale voordelen en het voldoen aan strengere regels inzake de vorm van de jaarrekening en bijhorende publicatievereisten.
Interventie Europese Commissie en implementatie in Belgische wetgeving
Om deze problematiek aan te pakken, heeft de Europese Commissie in oktober 2023 beslist om deze drempels aan te passen. Deze aanpassingen zijn in België gebeurd op 27 maart 2024. De verhoogde drempels zijn van toepassing voor boekjaren die een aanvang nemen na 31 december 2023.
Voortaan zijn vennootschappen ‘klein’ indien ze op balansdatum van het laatst afgesloten boekjaar niet meer dan één der volgende criteria overschrijden:
- jaargemiddelde van het personeelsbestand: 50 (ongewijzigd)
- jaaromzet, exclusief btw: €11.250.000 (i.p.v. de vroegere €9.000.000)
- balanstotaal: €6.000.000 (i.p.v. de vroegere €4.500.000).
Ook zijn de drempels voor een ‘microvennootschap’ aangepast. Een microvennootschap wordt voortaan gedefinieerd als een kleine vennootschap met rechtspersoonlijkheid die op datum van de jaarafsluiting geen dochter- of moedervennootschap is en die niet meer dan één der volgende criteria overschrijdt:
- jaargemiddelde van het personeelsbestand: 10 (ongewijzigd)
- jaaromzet, exclusief btw: €900.000 (i.p.v. de vroegere €700.000)
- balanstotaal: €450.000 (i.p.v. de vroegere €350.000).
Daarnaast worden ook voor een ‘groep van beperkte omvang’ de criteria aangepast. Een ‘groep van beperkte omvang’ is aanwezig indien op geconsolideerde basis niet meer dan één van de volgende criteria wordt overschreden:
- jaargemiddelde van het personeelsbestand: 250 (ongewijzigd)
- jaaromzet, exclusief btw: €42.500.000 (i.p.v. de vroegere €34.000.000)
- balanstotaal: €21.250.000 (i.p.v. de vroegere €17.000.000).
Wanneer een groep vennootschappen op basis van het WVV niet verplicht is om een geconsolideerde jaarrekening op te stellen, kan het beoordelen van de omzet- en balanstotaalgrenzen op geconsolideerde basis extra administratieve lasten met zich meebrengen.
Om te voorkomen dat een consolidatie alleen voor het bepalen van de groottecriteria moet plaatsvinden, kan een moedervennootschap ervoor kiezen om de omzet- en balanstotalen van alle verbonden vennootschappen eenvoudigweg op te tellen. Hierbij worden de grensbedragen voor omzet en balanstotaal met 20% verhoogd, de zogenaamde geaggregeerde wijze van berekening.
De nieuwe grensbedragen zijn dan enerzijds voor een ‘kmo-vennootschap’:
- jaaromzet, exclusief btw: €11.250.000 + 20% = €13.500.000
- balanstotaal: €6.000.000 + 20% = €7.200.000
En anderzijds voor een ‘micro-vennootschap’:
- jaaromzet, exclusief btw: €900.000 + 20% = €1.080.000
- balanstotaal: €450.000 + 20% = €540.000
Inwerkingtreding
De nieuwe drempels zullen van toepassing zijn op de boekjaren die een aanvang nemen na 31 december 2023. Ze zijn bijgevolg voor heel wat vennootschappen reeds van toepassing op het huidige boekjaar (2024).
Een vennootschap wordt pas als ‘groot’ beschouwd als zij gedurende twee opeenvolgende boekjaren meer dan één van de vastgestelde criteria overschrijdt. Omgekeerd, als een vennootschap niet langer de criteria overschrijdt, wordt zij pas na twee opeenvolgende boekjaren weer als klein beschouwd. De verandering in status wordt dan van kracht vanaf het daaropvolgende boekjaar. Dit is ook wel bekend als het consistentiebeginsel.
Echter voor het eerste boekjaar dat aanvangt na 31 december 2023, zijn de nieuwe criteria van toepassing en zal er eenmalig een opschorting plaatsvinden van het consistentiebeginsel (via de ‘Wet van 15 mei 2024).
Een voorbeeld kan dit verduidelijken:
![]()
Bovenstaande vennootschap heeft op de balansdatum van het laatst afgesloten boekjaar (31 december 2023) slechts één van deze nieuwe criteria overschreden. De omzet bedraagt €11.600.000, wat hoger is dan het nieuwe criterium van €11.250.000. Het balanstotaal van €4.700.000 en het personeelsaantal blijven onder de nieuwe drempels.
Door de eenmalige opschorting van het consistentiebeginsel is het feit dat slechts één criterium wordt overschreden voldoende om de vennootschap vanaf het boekjaar dat begint na 31 december 2023 als ’klein’ te classificeren. Voor zover de vennootschap voor de boekjaren 2024 en 2025 maximaal één criterium overschrijdt, zal de vennootschap ook voor de boekjaren 2025 en 2026 als een kleine vennootschap worden beschouwd.
Fiscale impact
Als een vennootschap ‘klein’ is, zal ze bepaalde fiscale gunstmaatregelen kunnen toepassen. Door de verhoging van de drempels zullen opnieuw meer vennootschappen van deze gunstmaatregelen gebruik kunnen maken.
Enkele van de gunstmaatregelen:
- het verlaagd tarief van 20% op de eerste schijf van €100.000 vennootschapsbelasting (i.p.v. 25%) als aan bepaalde voorwaarden is voldaan
- mogelijkheid om het verlaagd tarief van de roerende voorheffing voor dividenden toe te passen (VVPRbis)
- mogelijkheid tot aanleg van een liquidatiereserve (VVPRter)
- mogelijkheid tot toepassing van een investeringsaftrek van 8% op alle investeringen die verband houden met de economische activiteit en de verhoogde investeringsaftrek voor investeringen in beveiliging van beroepslokalen en in digitale investeringen
- geen vermeerdering wegens ontbrekende voorafbetalingen gedurende de eerste drie boekjaren vanaf de oprichting
- mogelijkheid tot fondsenwerving via fiscaal voordelige crowdfunding.
Voor kleine vennootschappen gelden ook diverse gunstmaatregelen verbonden met tewerkstelling / bedrijfsvoorheffing.
