De ‘kaasroute’
Op 17 juni jongstleden werd door CD&V, Groen en Ecolo in de Kamer een wetsvoorstel ingediend dat komaf moet maken met wat wordt aangeduid als ‘de kaasroute’, met name de mogelijkheid om roerende goederen te schenken voor een buitenlandse – in de praktijk vaak een Nederlandse of Zwitserse – notaris. Het huidige Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten voorziet immers niet in een verplichte registratie van buitenlandse notariële akten met betrekking tot de schenking van roerende goederen. Voor de schenking van bijvoorbeeld onroerende goederen, voorziet datzelfde wetboek wel in een verplichte registratie van de schenkingsakte, waardoor een dergelijke schenking automatisch aanleiding zal geven tot de heffing van de schenkbelasting.
Laten we een voorbeeld nemen: indien u een effectenportefeuille wenst over te dragen aan uw kinderen, dan kan dit door middel van een schenking. Indien u deze schenking laat verlijden door een Belgische notaris, dan zal deze akte door de notaris ter registratie worden aangeboden en zal op de waarde van de effectenportefeuille de schenkbelasting (3% in het Vlaams Gewest voor schenkingen in de rechte lijn of tussen partners) moeten worden betaald. Indien u diezelfde schenking voor een Nederlandse notaris laat verlijden, dan zal de Nederlandse notaris deze schenkingsakte niet in België ter registratie aanbieden (hier bestaat immers geen verplichting toe), waardoor er geen schenkbelasting verschuldigd zal zijn. Het is enkel wanneer u beslist om de akte later vrijwillig ter registratie aan te bieden, dat de schenkbelasting verschuldigd zal zijn.
Is dergelijke roerende schenking dan definitief vrij van belasting? Neen. Er bestaat namelijk een fictiebepaling in de erfbelasting die stelt dat een schenking van roerende goederen die heeft plaatsgevonden binnen een periode van drie jaar voor het overlijden van de schenker en die niet aan de schenkbelasting is onderworpen, geacht wordt deel uit te maken van de nalatenschap van de schenker. Anders gesteld: bij een overlijden van de schenker binnen de drie jaar na de (schenk)belastingvrije schenking, zal door de begunstigden van de schenking erfbelasting verschuldigd zijn (tegen progressieve tarieven oplopend tot 27% in de rechte lijn en tussen partners). Het is met andere woorden een afweging die door de schenker en/of de begunstigden moet worden gemaakt op het ogenblik van de schenking: of u betaalt de schenkbelasting op de roerende schenking, of u betaalt geen schenkbelasting, maar loopt het risico om gedurende de verdachte periode van drie jaar de erfbelasting te ondergaan.
Het gaat hier dus over een risico-afweging en geenszins, zoals beweerd wordt door de indieners van dit wetsvoorstel, over een fiscaal achterpoortje waarvan een minderheid van de belastingplichtigen gebruik maakt om de schenkbelasting te ontduiken. In de praktijk is de weg naar een Nederlandse notaris een vaak gekozen oplossing voor – veelal jongere – schenkers die weloverwogen de verdachte periode van drie jaar ondergaan. Zij zetten zich als het ware bewust binnen het toepassingsgebied van de erfbelasting en lopen het risico erfbelasting verschuldigd te zijn indien er overlijden plaatsvindt binnen de drie jaar na datum van de schenking.
In de schoot van de Vlaamse Regering werd overigens reeds een initiatief gelanceerd om deze verdachte periode van drie jaar te verlengen naar vier jaar, met ingang van 1 januari 2021.
Hoe ziet de toekomst eruit?
Het wetsvoorstel dat op 17 juni 2020 werd ingediend in de Kamer maakt zoals gezegd een einde aan deze keuzemogelijkheid van de belastingplichtige. Dinsdag 6 juli 2020 keurde de Kamercommissie Financiën het wetsvoorstel van CD&V, Groen en Ecolo goed. In de toekomst zullen dus ook buitenlandse notariële akten houdende schenking van roerende goederen verplicht moeten worden geregistreerd. Voor buitenlandse roerende schenkingen zal dit tot gevolg hebben dat schenkbelasting verschuldigd wordt. De belastingplichtige zal dus niet langer de keuze hebben tussen de belaste schenking van roerende goederen en de (schenk)belastingvrije variant.
Het wetsvoorstel voorziet een inwerkingtreding van de wet op 1 december 2020. Wie met andere woorden nog een roerende schenking voor buitenlandse notaris zonder registratieverplichting in België wenst te doen, is er best snel bij.
Zijn er nog alternatieven?
Is dit het definitieve einde van de belastingvrije roerende schenking? Absoluut niet. Het wetsvoorstel handelt over de verplichte registratie van buitenlande notariële akten houdende overdracht van roerende goederen. Een schenking kan in bepaalde gevallen ook geldig tot stand komen zonder tussenkomst van een notaris. Dit is het geval voor de zogenaamde handgift of bankgift. Beide schenkingsvormen zullen dus nog steeds kunnen gebeuren zonder verplichte registratie en dus zonder schenkbelasting, weliswaar met toepassing van de verdachte periode in de erfbelasting. Noteer hierbij dat, hoewel een notariële akte in principe niet vereist is om dergelijke schenkingen geldig tot stand te laten komen, het ten zeerste aan te bevelen is om hiervan een schriftelijke weerslag voorhanden te houden, zodat het bestaan van de schenking te allen tijde kan bewezen worden.
Wilt u meer weten hierover? Neem dan contact op met onze expert. Wij bekijken graag samen met u de mogelijkheden.
